Haver... Vroeger voerde ik het aan mijn pony, maar tegenwoordig eet ik het ook zelf. Door yoghurt geroerd, en in zoete en hartige baksels. Het is lekker en gezond. Haverproducten zijn altijd volkoren, dus je krijgt veel voedingsstoffen én veel vezels binnen. En haver bevat een vezelsoort die kan helpen het niveau van slechte cholesterol (LDL cholesterol) te verlagen. Haver bevat van zichzelf geen gluten, maar omdat het verwerkt wordt op plekken waar ook met andere graansoorten gewerkt wordt, kunnen er vaak toch wat gluten in zitten.
Haver is in veel vormen verkrijgbaar, wat voor de nodige verwarring kan zorgen. Zo kocht ik in Spanje in plaats van havermout per ongeluk haverzemelen, waar ik nog nooit van had gehoord. Gelukkig kan je die ook prima door de yoghurt roeren. Maar goed, hoe zit het met al die vormen van haver?
Mijn pony at de hele haverkorrels. Lichtgele langwerpige korrels met een harde buitenkant. Die harde buitenkant, het kaf, is voor mensen oneetbaar en wordt dus altijd verwijderd. De korrel die je overhoudt na het verwijderen van het kaf heet de havergrut. Hier zit ook weer een beschermlaagje omheen: de haverzemel. In tegenstelling tot het kaf, kun je deze wel eten. Apart of als onderdeel van de havergrut. En zo kom je dan op vijf verschillende vormen van haver.
- Havergrutten: dit zijn de hele haverkorrels, inclusief de zemelen. Ze worden in stukken gehakt (‘steel cut’) zodat ze makkelijker te eten zijn. Deze vorm van haver is wat grover dan onderstaande vormen. Je moet er meer op kauwen, en het is minder geschikt om rauw te eten. Als je er pap van maakt, dan moet deze wat langer koken. Je kunt er ook Schotse havercrackers van bakken (oat cakes). Havergrutten zijn in Nederland voornamelijk bij natuurvoedingswinkels en online verkrijgbaar.
- Haverzemelen: de vliesjes om de havergrutten. Deze worden verwijderd en apart verkocht. Als je deze pure zemelen eet, krijg je iets meer eiwitten, twee keer zoveel vezels en iets minder koolhydraten binnen dan wanneer je de hele haverkorrel consumeert (in welke vorm dan ook). Je kunt ze rauw eten, bv door de yoghurt geroerd, je kunt er pap van koken of ze verwerken in baksels. Haverzemelen zijn wat makkelijker verkrijgbaar. Bij een grotere supermarkt vind je ze waarschijnlijk wel in het natuurvoedingsschap.
Haverzemelen en havervlokken - Havervlokken: de grutten worden gestoomd en vervolgens geplet om havervlokken te maken. Havervlokken behouden hun ‘bite’ wanneer je ze door bv yoghurt roert. Je kunt er ook pap van maken of ze verwerken in baksels. Makkelijk verkrijgbaar.
- Havermout: wanneer je havervlokken nogmaals stoomt en/of plet of in kleinere stukken knipt, krijg je havermout. Havermout neemt makkelijk vocht op: als je het door yoghurt roert wordt het vrijwel direct heel zacht. Pap van havermout is snel klaar. Je kunt het ook verwerken in baksels. Havermout vind je in de supermarkt.
- Havermeel: als je havermout fijnmaalt krijg je havermeel. Het bevat minder calorieën en meer vezels dan tarwemeel. Omdat havermeel nauwelijks gluten bevat, is het populair als vervanging van tarwemeel in allerlei baksels.
Voor de reizigers onder ons nog even de Engelse en Spaanse vertalingen.
oatmeal / white oats | avena | wordt gebruikt voor alle hierboven beschreven verschijningsvormen van haver, het betekent dus niet ‘havermeel’! |
groats | grañones de avena | havergrutten |
steel cut oats | avena cortada con acero | in stukjes geknipte (gebroken) havergrutten |
oat bran | salvado de avena | haverzemelen |
rolled oats (regular/old-fashioned) / oat flakes | copos de avena / avena vieja | havervlokken |
quick oats / instant oats | avena instantánea | havermout (pas op met pakken ‘instant oats’: dit kan gewoon havermout zijn, maar het kan ook allerlei toevoegingen bevatten zoals suiker) |
oat flour | harina de avena | havermeel |
Bronnen:
(geraadpleegd op 25-02-2022)